اگزاست فن Exhaust Fan

 اگزاست فن چیست ؟

همان‌طور که از نام این دستگاه مشخص و قبل‌تر نیز اشاره نمودیم، اگزاست فن‌ها یا فن‌های مکنده، تجهیزاتی هستند که به کمک آنها می‌توان حجم مشخصی از هوا را جابه‌جا نمود. در واقع اگزاست فن سانتریفیوژ نوعی مکنده صنعتی است که می‌توان از طریق آن هوای ساکن، آلوده و مرطوب را تخلیه نمود و از این طرق هوای تازه را به روش‌های طبیعی و مکانیکی برای فضای موردنظر محیا نمود. در ادامه در مورد علت استفاده از اگزاست فن پشت‌بامی، دسته‌بندی اگزاست فن، قیمت اگزاست فن سانتریفوژ و... بیشتر توضیح خواهیم داد.

اگزاست فن (Exhust fan):

باید بدانید که کلمه اگزاست فن متشکل و تغییریافته واژه Exit air circular به Exhust fan است. کلمه اول به معنای خروج هوای چرخشی است که اشاره به فرایند خروج هوای آلوده و ورود هوای تمیز از طریق پنجره است. درحالی‌که واژه دوم به ایجاد فشار هوا به‌وسیله اگزاست فن Exhust fan اشاره می‌کند. البته ساختار و مشخصات فنی دستگاه به‌مرور در طول زمان و با پیشرفت علم و تکنولوژی تغییر نموده است و به شکل امروزی رسیده است در ادامه توضیحات بیشتری در مورد انواع فن‌ها و کاربرد آنها خواهیم داد و به شما خواهیم گفت چه نوع هواکشی مناسب کار شما است.

چرا باید از اگزاست فن استفاده نمود؟

همان‌طور که می‌دانید هر محیط بسته نیاز به تهویه و گردش هوا دارد تا از این طریق هوای تازه جایگزین هوای آلوده و نامناسب شود. به‌طورکلی جهت ایجاد گردش هوا در محیط‌های بسته و یا رسیدن به فرایند تهویهٔ مطبوع در اکثر موارد، طراحی تجهیزات و دستگاه‌های مربوطه به‌گونه‌ای است که جریان هوای خارج که همان هوای تازه است را به شکل فشار مثبت و دمش هوا در فضای محیط بسته پخش نماید و هوای آلوده به سبب فشار مثبت و جریان هوا از طریق روزنه‌ها و در و پنجره خارج شود. ولی در بیشتر موارد این گونه طراحی برای گردش و تهویه هوا کاربرد ندارد و انجام آن جواب‌گو نبوده و زمان زیادی طول می‌کشد تا هوای آلوده از محیط خارج شود. به همین خاطر استفاده از انواع اگزاست فن مکنده برای تخلیه هوای آلوده بسیار مناسب‌تر است و در زمان خیلی کمتری با صرف حداقل انرژی و هزینه پایین می‌توان هوای آلوده را از فضای موردنظر تخلیه نمود.

موارد استفاده و شرایط کاری انواع اگزاست فن :

 ازآنجاکه از انواع اگزاست فن صنعتی برای مکش هوا و خروج آن از محیط استفاده می‌شود، و به طور معمول مسیرهای خروجی هوا شامل کانال، دریچه و زانوی است که موجب افت فشار می‌شود. به همین خاطر اگزاست فن مکنده باید دارای قدرت مکش بالایی باشد. تا بتواند به‌خوبی هوای موردنظر را از طریق کانال‌های خروجی هوا مکش و به بیرون هدایت نماید. به همین خاطر عموماً انواع اگزاست فن‌ها دارای الکتروموتورهای بسیار قدرتمندی هستند. در شرایط عادی از اگزاست فن‌ها به جهت مکش و خروج هوا از محیط استفاده می‌شود؛ اما در بعضی موارد از اگزاست فن صنعتی جهت گردش هوا و سیر کوله هوا استفاده می‌گردد. این فرایند به این شکل است که اگزاست فن همراه با مکیدن هوای محیط، این هوا را از فیلترهای که در مسیر جریان هوا وجود دارد عبور داده و مجدد از طریق شبکه کانال‌کشی به محیط برمی‌گرداند.
 یکی از موارد پراهمیت در نصب اگزاست فن سقفی، تکمیل فرایند تهویه در اتاق تمیز است. جایی که باید جریان دائمی هوا از ورود تا خروج همراه با فیلتراسیون مناسب صورت گیرد. اگزاست فن پشت‌بامی یا فن سقفی در اتاق تمیز وظیفهٔ خروج هوای تولید شده توسط هواسازهای خاص این محیط‌ها را بر عهده دارند.
 لازم به ذکر است که فقط یکی از موارد استفاده از اگزاست فن سانتریفیوژ سقفی انتقال هوا است، این دستگاه‌ها به‌خاطر قدرت بالا و تنوع در نوع طراحی و ساختار پروانه که دارند، در مواردی نیز به‌عنوان منتقل‌کننده مواد مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند به طور مثال در صنایع مختلف جهت انتقال گرانول، آرد، انواع پودرها، انتقال الیاف و کارتن و... از اگزاست فن‌های سانتریفوژ استفاده می‌شود. البته به اگزاست فن‌های که ذرات و موارد مشابه را جابه‌جا می‌کنند فن فشارقوی یا فن انتقال مواد نیز گفته می‌شود.

دسته بندی انواع اگزاست فن و هواکش مکنده :

فن‌های دمنده و مکنده را از دو جهت می‌توان دسته‌بندی نمود یکی از لحاظ نوع پروانه و دیگری از لحاظ شکل نصب و محل قرارگرفتن.
 دسته‌بندی انواع اگزاست فن از لحاظ محل نصب:

1-اگزاست فن سقفی یا اگزاست فن پشت بامی (ROOF TOP FAN)

همان‌طور که مشخص است علت نام‌گذاری اگزوز فن‌های سقفی رادیال نحوه و محل نصب آنها است، اگزاست فن‌های سقفی یا فن هواکش پشت‌بامی برای تخلیه هوای آلوده محیط‌های مختلف طراحی می‌شود و باتوجه‌به فضای کمی که اشغال می‌کند برای مکش هوا در پروژه‌های زیادی موردتوجه قرار می‌گیرد.
 اگزاست فن سقفی گریزانه از چند قسمت اصلی تشکیل شده است که شامل شاسی اصلی، کلاهک محافظ موتور، پروانه رادیال و الکتروموتور است. معمولاً از اگزاست فن سقفی بر روی سقف سوله‌ها و سالن‌های تولید استفاده می‌شود. از فن‌های رادیال سقفی باتوجه‌به شکل طراحی، معمولاً در مکان‌های که کمتر افت فشار دارند استفاده می‌شود و معمولاً بدون اتصال به کانال و به‌صورت مستقیم بر روی سقف نصب می‌شوند.
 انواع اگزاست فن‌های سقفی بنام‌های دیگری نیز در بازار شناخته می‌شوند؛ مانند اگزاست فن قارچی، هواکش سقفی، فن شعاعی، اگزاست فن پشت‌بامی و... که همه آنها در عمل یک کار را انجام می‌دهند. البته در ظاهر شاید با هم کمی متفاوت باشند؛ ولی معمولاً در دو نوع کوبل مستقیم و فولی تسمه طراحی می‌شوند که دارای کلاهک گرد و مربعی‌شکل هستند. اگزاست فن پشت‌بامی یا هواکش سقفی از قطر 20 تا 90 سانتی‌متر تولید می‌شوند که معمولاً در سرعت‌های 900 و 1400 دور طراحی و تولید می‌شوند.

2- اگزاست فن دیواری(WALL FAN)

فن های دیواری نیز همانطور که از نام آنها مشخص است به علت محل نصب به این نام معروف شده اند. انواع اگزاست فن های دیواری که بنام هواکش دیواری یا فن محوری نیز در بازار شناخته می شوند به راحتی بر روی دیوار یا پنجره نصب می شوند و هوای محیط مورد نظر را مکش و تخلیه می نمایند. معمولا در چهار گوشه قاب این هواکش ها سورخ های تعبیه شده که جهت نصب بروی دیوار یا پنجره پیچ می شوند.
اگزوز فن دیواری از متریال پلاستیک و فلز ساخته می شود که معمولا  در سایزهای کوچک تر و در مصارف خانگی فن های پلاستیکی مورداستفاده قرار می گیرند مانند انواع هواکش های دمنده و خزر فن که در بازار موجود است. ولی اگزاست فن دیواری در مصارف صنعتی معمولا باید از قدرت و مقاومت بالاتری برخوردار باشد تا بتواند در شرایط مختلف به راحتی کار کند و زود مستهلک نشود. به همین خاطر هواکش های دیواری که در چنین محیط های استفاده می شود از جنس آلومینیم، استیل یا گالوانیزه می باشد.
اگزاست فن های دیواری بطور معمولا از چند قسمت کلی که شامل قاب اصلی، پایه موتور، توری یا دمپر و پروانه است تشکیل می شود. موتور های مورد استفاده در هواکش های دیواری بصورت تکفاز یا سه فاز می باشند که در سرعت های 900، 1400 و3000 دور مورد استفاده قرار می گیرند.
باید به این نکته توجه داشته باشید که اگزاست فن های دیواری که دارای پروانه اکسیال یا محوری هستند میزان هوای بیشتری را نسبت به اگزاست فن های سانتریفوژ سقفی جابجا می کنند ولی در فشار کمتر، البته میزان صدای فن های اکسیال دیواری از فن های سانتریفیوژ بیشتر می باشد.

3-اگزاست فن یوتیلیتی(UTILITY FAN)

در واقع یکی از پرکاربردترین و مناسب‌ترین تجهیزات برای داشتن یک تهویه مناسب استفاده از اگزاست فن یوتیلیتی است. اگزاست فن‌های یوتیلیتی دارای یک پروانه از نوع سانتریفیوژ بکوارد هستند که می‌توانند از آن طریق هوای محیط را به‌خوبی مکش کنند و از طریق ایجاد فشار منفی موجب جایگزینی هوای تازه شوند. این نوع از فن‌های گریزازمرکز یوتیلیتی برای مصارف مختلف صنعتی و نیمه‌صنعتی بسیار مفید و مناسب هستند البته در خیلی از کاربرهای تجاری و مسکونی مثلاً برای تخلیه هوای سرویس بهداشتی و حمام می‌توان از یک اگزاست فن یوتیلیتی کابین دار به‌عنوان مکنده مرکزی استفاده نمود که دارای شکلی زیبا و صدای کم باشد.
 سیستم انتقال قدرت از موتور به پروانه در اگزوز فن یوتیلیتی به دو صورت کوبل مستقیم (دایرکت درایو) و فولی تسمه (غیرمستقیم) است. متریال مورداستفاده در تولید این نوع اگزاست فن صنعتی از ورق st-37 فولاد سیاه، ورق گالوانیزه و ورق استنلس استیل ss316-ss304 می‌تواند باشد که با توجه به نوع هوای آلوده و میزان دمای آن می‌توان از موارد مختلف برای ساخت پروانه و حلزونی دستگاه استفاده نمود. میزان دبی هواکش سانتریفیوژ یوتیلیتی از 500 مترمکعب در ساعت تا 90.000 مترمکعب در ساعت می‌تواند باشد. به‌خاطر صدای کم این نوع از فن‌ها یکی از کاربردهای آن در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی است به همین خاطر این تجهیزات را بنام اگزاست فن بیمارستانی نیز می‌شناسند.
 قطر پروانه این دستگاه از سایز 25 تا 160 سانتی‌متر است که در سایزهای بالاتر از 100 سانتی‌متر معمولاً انتقال قدرت به‌صورت غیرمستقیم است و توسط فولی و تسمه یا به‌صورت کوپلینگی صورت می‌گیرد.

دسته بندی اگزاست فن از لحاظ نوع پروانه

 در این دسته بندی تنوع بیشتری از فن ها وجود دارند که در ادامه بطور مختصر هر کدام را نام میبریم و توضیح می دهیم.

الف ) فن با پروانه  آکسیال (AXIAL) :

 از این نوع پروانه در مواردی که نیاز به ایجاد فشار کمتری باشد استفاده می گردد. هدف استفاده از پروانه اکسیال انتقال یا هواکش آکسیال حجم هوای بیشتر می باشد . این نوع فن ها در کاربری صنعتی از متریال های سخت مانند فولاد، آلومینیم و استیل ساخته می شوند و در کاربری ها سبک و خانگی از جنس پلاستیک مقاوم و سبک جهت ساخت پروانه استفاده می گردد. در مقایسه با اگزوز فن های سانتریفیوژ حجم بیشتری از هوا را جابه‌جا می کنند و صدای نسبتا بیشتری نیز دارند. این نوع پروانه به شکلهای مختلف طراحی و تولید می شود که در ذیل اشاره شده است.

1-فن دیواری: فن دیواری یا پنجره‌ای ساده‌ترین و پرکاربردترین نوع فن محوری است که بیشتر کاربرد خانگی و سبک دارد این هواکش شامل یک پروانه ۳ الی 11 پره، الکتروموتور و یک قاب و توری محافظ است. پروانه و قاب فن دیواری از جنس فلز یا ترکیبات پلاستیکی است. موتور در این نوع فن‌ها معمولاً به‌صورت کوبل مستقیم یا دایرکت درایو است. فن‌های دیواری برای حجم زیاد هوا و فشار استاتیک کم استفاده می‌شوند و برای غلبه بر سیستم‌هایی با افت فشارهای بیش از ۱50 پاسکال توصیه نمی‌شوند و کاربرد آن‌ها برای دستگاه‌های کوچک و ساده از نظر تهویه که فاقد کانال‌کشی یا دارای کانال‌های کمتری باشند محدود می‌گردد.
 2-فن کانالی: فن کانالی (هواکش آکسیال کانالی) تقریباً شبیه فن پروانه‌ای است با این تفاوت که بجای قاب، الکتروموتور و پروانه‌های فن درون محفظه‌ای به شکل استوانه قرار می‌گیرند که از جنس فلز و مقاوم می‌باشد. پروانه آن 3 الی 9 پره با طراحی آیرودینامیکی یا مسطح دارد. کانال یا استوانه‌ای که پروانه داخل آن نصب می‌شود کارایی هواکش را افزایش می‌دهد و باعث سرعت و مکش بیشتر این مدل هواکش می‌شود. اتصال الکتروموتور در این نوع فن‌ها می‌تواند به‌صورت کوبل مستقیم یا تسمه پولی باشد. از این نوع فن در مسیرهای طولانی کانال‌کشی شده که یک هواکش جواب گو انتقال هوا نیست استفاده می‌شود که به‌عنوان فن کمکی در میانه مسیر مورداستفاده قرار می‌گیرند.
 3-جت فن یا فن لوله محوری: فن لوله محوری (جت فن) ظاهری شبیه فن‌های کانالی دارند با این تفاوت که قبل از فن پره‌های راهنما اضافه می‌شوند و همچنین تعداد تیغه یا پره‌های پروانه افزایش می‌یابد. پره‌های راهنما جریان هوا را مستقیم می‌کنند و بازدهی هواکش و قابلیت‌های مربوط به فشار استاتیک را افزایش می‌دهد. این پره‌ها موجب می‌شوند این فن، پربازده‌ترین فن محوری باشد. این فن‌ها معمولاً در کانال‌ها به‌جای فن‌های سانتریفیوژ یا گریزازمرکز به کار می‌روند مخصوصاً وقتی که محدودیت فضا وجود داشته باشد. فن‌های پره محوری یا جت فن‌ها صدای بسیار زیادی تولید می‌کنند.

 4-فن اکسیال پره ملخی (AXIAL PROPELLER): این نوع فن جریان‌های گازی زیاد و با فشار پایین تولید می‌کند و نسبتاً بازده پایینی دارد. انتقال قدرت معمولاً به‌صورت دایرکت درایو و با متریال فلز ساخته می‌شوند.
 5-فن تیوپ آکسیال (TUBE AXIAL): این نوع اگزاست فن فشار بالاتری نسبت به اگزاست فن پره ملخی تولید می‌کند و از آن بازدهی بیشتر دارد، خروجی جریان فن غیریکنواخت بوده و چرخش زیادی در آن دیده می‌شود. سیستم انتقال قدرت در این مدل نیز هم به‌صورت کوبل و هم غیرمستقیم انجام می‌شود.

ب) فن سانتریفیوژ یا گریز از مرکز :  

 این نوع از فن‌ها که پروانه‌های آن در شکل‌های مختلفی طراحی و تولید می‌شود، در تجهیزات مختلف و دستگاه‌های تهویه‌مطبوع بسیار پرکاربرد هستند و به‌خاطر تنوع در سایز و شکل ظاهری بسیار پر مصرف است، موارد استفاده این هواکش‌ها در ساختمان‌ها و برج‌های اداری و تجاری، صنایع نفت و دیگر صنایع، بیمارستان‌ها، کارخانه‌ها صنعتی، صنایع سیمان، برج خنک‌کن، هواسازها و.... است. این نوع فن‌ها دارای راندمان بالایی بوده و به علت تامین افت فشار استاتیک در سیستم‌های که کانال‌کشی می‌باشد نسبت به فن‌های اکسیال ارجحیت دارد. هواکش‌ها یا فن سانتریفیوژ از نظر کاربردی هم به‌عنوان مکنده (اگزاست فن) و هم به‌عنوان دمنده (بلوور) قابل‌استفاده هستند. متریال مورداستفاده در ساخت این پروانه‌های از ورق‌های فلزی (آلومینیم، فولاد، استیل) و گاهی از جنس پی‌وی‌سی ساخته می‌شوند. این نوع پروانه‌ها نیز به چند دسته تقسیم‌بندی می‌شوند که در ذیل به آن اشاره می‌شود.
 1-اگزاست فن سانتریفیوژ با پروانه ایرفویل (Airfoil): فن گریزازمرکز با پروانه ایرفویل یا Airfoil fan به علت ایجاد جریان هوای یکنواخت، بهترین راندمان و کمترین صدا را در بین انواع مختلف فن‌ها دارند. بازده آن‌ها تا 88 درصد رسیده و به دلیل مقاومت ساختاری بالا که آنها را قادر می‌سازد در سرعت‌های بالا بچرخند فشار استاتیکی در حدود ۷۵۰۰ پاسکال تولید می‌کنند. اگزوز فن‌های سانتریفیوژ با پروانه ایرفویل برای عملکرد در هوا و گازهای تمیز در تهویه عمومی استفاده می‌شوند. سیستم انتقال قدرت در این فن‌ها به دو صورت دایرکت درایو و فولی تسمه است.
 2- اگزاست فن سانتریفیوژ با پروانه بکوارد (Backward-curved): شکل طراحی و ساخت فن سانتریفیوژ با پروانه بکوارد به‌صورت پره‌های منحنی روبه‌عقب است. راندمان این نوع پروانه کمی پایین‌تر از نوع قبلی است و در حدود 80 درصد است. اگزوز فن سانتریفوژ با پروانه بکوارد می‌تواند گاز و هوای که دارای مقداری ذرات معلق هستند را جابه‌جا کنند. برتری فن‌های سانتریفوژ با پروانه بکوارد نصبت به نمونه‌های مشابه این است که در صورت قرار دادن فشارهای استاتیک بالاتر در مقابل این فن‌ها، صرف‌نظر از مقدار جریان هوا، به موتور این اگزوز فن‌ها فشار وارد نمی‌شود و به‌اصطلاح این فن‌ها بدون اضافه‌بار هستند.

3–اگزاست فن سانتریفیوژ با پروانه شعاعی در راس (Radial-tip): یکی از قابلیت‌های مهم فن سانتریفوژ با پروانه شعاعی در راس یا Radial-tip fan این است که فشار استاتیک بالایی تولید می‌کند و البته حجم هوای کمتری را نسبت به فن‌های دیگر انتقال می‌دهند. به‌خاطر شکل ظاهری و تخت بودن بالک‌ها مواد اضافی روی تیغه‌های فن جمع نمی‌شود و همین امر باعث می‌شود فن تمیز بماند و به‌ندرت از حالت بالانس خارج می‌شود. از این نوع پروانه برای انتقال مواد و گردوغبار استفاده می‌شود. راندمان این نوع پروانه در حدود 70درصد است.
 4–اگزاست فن سانتریفیوژ با پروانه فوروارد (Forward-curved): شکل ظاهری فن سانتریفیوژ با پروانه فوروارد یا Forward-curved fan با مدل‌های قبلی متفاوت است واز تعداد تیغه‌های بیشتری تشکیل شده درواقع شکل ظاهری و خم به جلوی تیغه علت نام‌گذاری این نوع است در بازار آنها را با نام پروانه کولری نیز می‌شناسند. این فن‌ها اغلب برای تهویه، سیستم سیرکولاسیون و دیگر تجهیزات که در آنها سرعت کم برای جلوگیری از لرزش مطلوب است در اندازه‌های مختلف ساخته می‌شوند. از فن‌های فوروارد برای جابه‌جای هوای تمیز استفاده می‌شود؛ چون در صورت آلوده‌شدن پروانه خیلی زود از حالت بالانس خارج می‌شوند. فن‌های فوروارد به‌صورت سینگل و دبل تولید می‌شوند و راندمان آنها در حدود 60درصد است.
 5 –اگزاست فن سانتریفیوژ با پروانه رادیال (Radial blade): از فن سانتریفیوژ با پروانه رادیال یا Radial blade fan معمولاً برای فشارهای بالا و حجم هوای نسبتاً کم استفاده می‌شود این نوع پروانه می‌تواند در سرعت‌های بالا بچرخد و فشار استاتیک نسبتاً بالایی را تولید نمایید. از دمنده‌های با پروانه رادیال می‌توان در انتقال پنوماتیک، هوادهی مایعات، دستگاه‌های شناورسازی هوا و پروسه‌های صنعتی مرتبط با دمای بالا استفاده شود.

بیشتر بخوانید >> روش کاهش صدای اگزاست فن سانتریفیوژ 

قیمت اگزاست فن:

همان‌طور که می‌دانید قیمت‌گذاری هر وسیله صنعتی به پارامترهای مختلف بستگی دارد، قیمت هواکش اگزاست فن نیز باتوجه‌به عوامل مختلف تعیین می‌شود. در زیر چند مورد اصلی که در قیمت اگزاست فن نقش دارد را عنوان کرده‌ایم.
 جنس بدنه و پروانه: یکی از اصلی‌ترین موارد در قیمت‌گذاری اگزاست فن نوع متریال بکار رفته در ساخت پروانه و بدنه دستگاه است به طور مثال ورق‌های گالوانیزه و فولادی در یک رنج قیمتی هستند؛ ولی زمانی که از ورق استنلس‌استیل 304 یا 316 استفاده شود اگزاست فن قیمت چندین برابر پیدا می‌کند. البته ضخامت ورقهای بکار رفته نیز در قیمت اگزاست فن تهویه مؤثر است.
 برند الکتروموتور: قسمت الکتریکی و برقی دستگاه که شامل برند الکتروموتور و توان آن می‌شود در قیمت اگزاست فن پشت‌بامی نقش مهمی دارد به‌طوری که در هر دستگاه حدود 40 درصد قیمت را نوع و نمانام موتوربرقی مشخص می‌کند.
 آپشن‌های دستگاه: داشتن شاسی دوبل و لرزه‌گیر، کلید خاموش روشن، حفاظ باران‌گیر و.... مواردی هستند که می‌تواند به‌صورت آپشن بر روی دستگاه در نظر گرفته شود که در قیمت اگزاست فن تهویه مؤثر است.
 شکل ظاهری و مدل دستگاه: معمولاً دستگاه‌های که برای مصارف خانگی و نیمه‌صنعتی ساخته می‌شوند نسبت به اگزاست فن‌های صنعتی قیمت کمتری دارند. همچنین دستگاه‌های صنعتی نیز باتوجه‌به صنعتی که در آن مورداستفاده قرار می‌گیرند دارای مشخصات منحصری هستند که در قیمت و هزینه ساخت تاثیرگذار است.
 در کل به شما پیشنهاد می‌شود قبل از اینکه اقدام به سفارش و خرید هواکش نمایید با یک یا چند مشاوره و مهندس فنی در این زمینه مشورت نمایید تا قبل از خرید اطلاعات لازم در مورد دستگاه مناسب برای صنعت خود را به دست آورید. البته در جریان باشید که اگزاست فن قیمت مناسب را می‌توان از تولیدکننده خرید. مهندسین و مشاورین شرکت آذین تهویه آماده راهنمایی و مشاوره رایگان به شما مصرف‌کنندگان و کارفرمایان محترم هستند.

اجزای تشکیل دهنده اگزاست فن پشت بامی :

همان‌طور که در بالا عنوان شد هواکش‌ها یا همان اگزاست فن‌های تهویه در دو نوع کلی پروانه اکسیال و پروانه سانتریفیوژ هستند که هر کدام از چند قسمت مختلف تشکیل شده‌اند. در ادامه اجزایی مختلف هر کدام را نام می‌بریم و توضیحی مختصر در مورد آن خواهیم داد.

الف ) قطعات و اجزایی اگزاست فن سانتریفیوژ:

این نوع از تجهیزات به طور گسترده جهت تخلیه هوای آلوده و گردوغبار در صنایع مختلف و کارخانه‌های تولیدی مورداستفاده قرار می‌گیرند. جهت آشنایی شما با ساختار این نوع اگزاست فن تهویه در زیر قسمت‌های مختلف این دستگاه را معرفی می‌نماییم.
 1-بدنه اصلی یا حلزونی: در واقع اصلی‌ترین قسمت اگزاست فن تهویه است که پروانه درون آن قرار می‌گیرد. بدنه این نوع اگزاست فن به‌خاطر ظاهری که دارد بنام حلزونی شناخته می‌شود. جنس آن از ورق‌های فولادی و گاهی اوقات از در اگزاست فن‌های ضد اسید از جنس پی‌وی‌سی است. حلزونی یا هوزینگ دارای یک دهانه مکش و یک دریچه خروجی هوا است که قسمت خروجی هوا قابلیت طراحی و ساخت در زاویه‌های مختلف را دارد. این قابلیت موجب می‌شود که شما بتوانید هوای خروجی را به هر سمتی که می‌خواهید هدایت نمایید.
 2-شاسی و لرزه‌گیرهای دستگاه: حلزونی بر روی شاسی که از ناودانی و تیرآهن ساخته می‌شود، قرار می‌گیرد و جهت کنترل لرزش و کم‌کردن ارتعاشات احتمالی از لرزه‌گیرهای پلاستیکی و فنری در بین دو شاسی استفاده می‌شود.
 3-پروانه: قسمتی که از طریق چرخش موجب مکش و دهش هوا می‌شود و باتوجه‌به نوع کاربری و نوع هوای که قرار است توسط فن جابه‌جا شود به شکل‌های رادیال، بکوارد، فوروارد و شعاعی ساخته می‌شود. متریال بکار رفته در پروانه اگزاست فن از فولاد، استیل و پلاستیک می‌باشد.
 4-الکتروموتور: نیروی لازم جهت حرکت پروانه و ایجاد جریان هوا درون حلزونی توسط موتور تامین می‌شود. الکترو موتور بصورت مستقیم (Direct coupling)یا غیرمستقیم به‌صورت فولی تسمه به پروانه نصب می‌گردد. باید بدانید که الکتروموتورهای که دارای کلاس حفاظتی و عایق حرارتی بالاتری هستند از کیفیت بهتری برخوردارند و می‌توانید به طور دائم چندین سال بدون مشکل از آنها استفاده کنید. به طور مثال موتوربرقی‌های داخلی برند موتوژن و الکتروژن و برندهای اروپای زیمنس و وگ برزیل موتورهای نسبتاً خوبی هستند.
 5-صفحه برشی: قطعه‌ای که در دهانه خروجی اگزاست فن نصب می‌شود و مانع برگشت هوای خروجی به داخل حلزونی می‌شود.

قطعات جانبی اگزاست فن سقفی:

 دمپر دستی: یکی از قطعاتی که طبق درخواست مشتری بر روی دهانه مکش یا دهش هوا می‌تواند نصب شود دمپر کنترل میزان جریان و فشار هوا است.
 میل و یاتاقان: معمولاً سیستم انتقال قدرت در اگزاست فن‌های مکنده به‌صورت کوبل مستقیم می‌باشد. ولی زمانی که اتصال موتور به پروانه غیرمستقیم درخواست شود. از سیستم فولی و تسمه و یاتاقان برای اتصال موتور به پروانه استفاده می‌شود.
 البته برای سرویس و نگهداری راحت‌تر و تعویض موتور و پروانه بهتر است در ظرفیت‌های بالاتر از 4 کیلووات از سیستم غیرمستقیم یا فولی تسمه استفاده شود.
 شاسی دوبل و پایه اگزاست فن: قسمتی که برای جانمایی و قرارگیری اگزاست فن حلزونی تعبیه می‌شود تا دستگاه کاملاً محکم و هم تراز کانال ورودی هوا قرار گیرد.
 کانال انتقال هوا: در واقع مسیر انتقال هوا از محیط تهویه شونده تا دهانه مکش اگزاست فن سانتریفیوژ توسط شبکه کانال‌کشی صورت می‌پذیرد. نکته مهم این است که مسیر انتقال هوا و کانال‌کشی‌ها بهتر است به‌صورت گرد و کانال اسپیرال باشد و هر چه پیچ‌وخم و زانوها کمتر باشد هدایت هوا بهتر و با افت فشار کمتری صورت می‌گیرد.

ب) اجزای مختلف اگزاست فن اکسیال :

این نوع از هواکش‌ها ساختار ساده‌تری نسبت به اگزاست فن‌های سانتریفیوژ دارند که در ذیل به آن اشاره می‌شود.
 1- قاب: بدنه یا همان قاب هواکش که پروانه و موتور به آن متصل می‌شوند. به‌طورکلی قاب به‌صورت چهارگوش و مربع است و از جنس ورق‌های فلزی و گالوانیزه و پلاستیکی ساخته می‌شود.
 2-موتور: نیروی محرکه پروانه است که به‌صورت شافت مستقیم در سایزهای کوچک و به‌صورت فولی تسمه در سایزهای بزرگ به پروانه وصل می‌شود.
 3-پروانه: این قسمت از هواکش تهویه که در وسط قاب و درون دهانه هواکش نصب می‌شود از طریق چرخش، کار جابه‌جای و انتقال هوا را انجام می‌دهد. متریال پروانه هواکش اکسیال از پلاستیک، آلومینیم و فولاد می‌باشد که با توجه با سایز و کاربری هواکش به‌صورت 3 تا 12 پره قبال تولیدمی باشد. سایز و قطر پروانه نیز از 10 تا 450 سانتی‌متر می‌تواند متغیر باشد.
 4-توری و دمپر: جهت محافظت از پروانه و موتور و جلوگیری از ورود اجسام دیگر به دهانه مکش، در قسمت قاب جلو و پشت هواکش نصب می‌شود البته از دمپر جهت کنترل میزان هوادهی و هدایت جهت وزش باد نیز استفاده می‌گردد.
 5-پایه موتور: قسمتی که به قاب متصل می‌گردد و موتور بر روی آن متصل می‌شود.

نحوه نصب و راه اندازی اگزاست فن تهویه :

اولین نکته که به شما توصیه می‌کنیم این است که جهت نصب و راه‌اندازی اگزاست فن و هواکش‌های صنعتی از نیروی مجرب و متخصص استفاده کنید، تا از کارکرد صحیح و مطمئن دستگاه خیالتان راحت باشد. علاوه بر این موضوع چند مورد کلی می‌بایست در زمان نصب مدنظر شما باشد، تا بتوانید یک چک‌لیست از کار انجام شده تهیه کنید. پس به موارد زیر توجه داشته باشید.
 دستگاه باید در شرایط کاملاً تراز و بر روی پایه و جایگاه ثابت و مستحکم نصب شود.
 دستگاه اگزاست فن حلزونی در زمان کارکرد نباید لرزش و صدای اضافی داشته باشد.
 در زمان نصب اگزاست فن تهویه با موتور سه‌فاز حتماً از تابلو برق و قطعات مناسب مانند کنترل فاز و کنتاکتور استفاده شود.
 قبل از استارت اولیه دستگاه ابتدا پروانه اگزاست فن حلزونی را با دست بچرخانید تا از روان بودن و راحت چرخیدن آن مطمئن شوید. سپس اقدام به اتصال کابل برق و استارت دستگاه نمایید.
 حتماً در قسمت خروجی دستگاه از توری محافظ استفاده کنید تا از وقوع حوادث احتمالی جلوگیری شود.
 برای کنترل دور دستگاه می‌توانید از اینورتر یا درایو استفاده نمایید تا مصرف برق و صدای هواکش در اختیار شما باشد.
 در زمان اتصال کانال هوا به دهانه مکش دستگاه مکنده از برزنت و دو عدد بست فلزی برای اتصال این دو قسمت استفاده نمایید تا در صورت وجود لرزش یا ارتعاش کل سازه و مسیر کانال‌کشی تولید صدای اضافه نکند.

چه نوع اگزاست فنی برای ما مناسب است؟

در ارتباط با استفاده از انواع اگزاست فن‌ها باید بدانید که از اگزاست فن‌های اکسیال برای محیط‌های که نیاز به تامین فشار زیاد نباشد استفاده می‌شود. به همین خاطر از هواکش فن اکسیال به‌صورت دیواری و برای انتقال هوا از یک محیط به محیط دیگر بدون کانال استفاده می‌گردد. درصورتی‌که نیاز به تامین فشار زیادی باشد و در واقع جهت تخلیه هوا از شبکه کانال‌کشی استفاده گردد. از اگزاست فن سانتریفیوژ یا گریزازمرکز استفاده می‌گردد. این نوع اگزاست فن‌ها معمولاً در آشپزخانه‌های صنعتی، کارگاه‌های تولیدی که گردوغبار زیادی در سالن ایجاد می‌شود و... استفاده می‌گردد. به‌خاطر قرارگیری در انتهای کانال به این نوع مدل اگزاست فن پشت‌بامی می‌گویند
 اگزاست فن‌های سانتریفوژ با پروانه بکوارد برای تخلیه هوای آلوده بسیار مناسب هستند و می‌توان برای کنترل صدا و کاهش ارتعاشات اگزاست فن حلزونی از دورهای پایین‌تر استفاده نمود و البته راه‌حل دیگر برای واپایش دور و کاهش صدای اگزاست فن حلزونی استفاده از اینوتر و سایلنسر است. همچنین برای دریافت پیشنهادها و راه‌حل‌های عملی بیشتر می‌توانید به‌راحتی با کارشناسان شرکت آذین تهویه تماس حاصل فرمایید و از مشاوره رایگان بهره‌مند شوید.

برای انتخاب اگزاست فن مناسب این مطلب را مطالعه بفرمایید >> مقاله  راهنمایی انتخاب فن سانتریفیوژ و اکسیال

دسته بندی هواکش های صنعتی :

هواکش‌های صنعتی یا اگزوز فن صنعتی به پنج دسته قابل‌تقسیم است که در زیر معرفی شده‌اند.
 1-اگزوز فن‌های فشارقوی که معمولاً با سرعت بالای 2500 دور طراحی می‌شوند و برای انتقال هوای آلوده، گردوغبار و ذرات ریز مورداستفاده قرار می‌گیرند. اگزاست فن سانتریفیوژ فشارقوی دارای نوعی خاص از پروانه است که موجب مکش و دهش هوا با سرعت و فشار بیشتری می‌گردد.
 2- اگزاست فن ضد انفجار یا فن سانتریفیوژ ضد احتراق که در صنایع خاص، مانند معادن زغال‌سنگ، پتروشیمی و پالایشگاهی استفاده می‌شود. بدنه و پروانه اگزاست فن ضد انفجار نسبت به نمونه‌های مشابه مقاوم‌ترمی باشد و معمولاً از متریال استنلس‌استیل ساخته می‌شود. قسمت اصلی که این نوع فن‌ها را از دیگر اگزاست فن‌ها متمایز می‌کند الکتروموتور و مشخصات آن است که معمولاً برای کار در محیط خطرناک و قابل‌اشتعال طراحی شده است.

الکتروموتورهای مورداستفاده در اگزاست فن‌های ضد انفجار بسته به نوع کاربرد و میزان حساسیت مناطق خطرناک به دودسته تقسیم می‌شوند.
 الف) دسته I: موتورهای که در معادن زغال‌سنگ و معادن مشابه که غبارهای قابل‌اشتعال در آن وجود دارد.
 ب) دسته: II موتورهای که در محیط‌های هیدروکربنی و مکان‌های که در هوا انواع گازهای قابل‌اشتعال پراکنده است که خود به سه زیر دسته A-B-C تقسیم می‌شود.
 3-اگزاست فن گلخانه‌ای یا هواکش گلخانه، این نوع مکنده‌ها نیز برای انتقال و جابه‌جای حجم زیادی از هوا در سالن‌های مرغداری و گلخانه‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرند. اگزاست فن گلخانه‌ای در ابعاد 140 سانت و 100 سانت تولید می‌شود که به‌واسطه وجود دمپر اتومات به‌خوبی حجم هوا را کنترل می‌نمایید. میزان جابه‌جای هوا در یک هواکش 140*140 سانتی‌متری 45000 مترمکعب در ساعت (45000m3/h) است. جنس بدنه و قطعات این نوع اگزوز فن به علت کار در محیط مرطوب و گاهی خورنده از ورق گالوانیزه گرم است و پروانه آن از متریال استنلس‌استیل یا پلی‌آمید هست.
 4-اگزوز فن آتش‌نشانی که برای اکثر پارکینگ‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. اگزاست فن آتش‌نشانی در دو نوع معمولی و اف 300 (F300) موجود می‌باشند. فن‌های F300 با اتصال به سیستم اعلام حریق و در زمان فرمان سیستم شروع به کار می‌کنند. تا میزان آلاینده و دود ناشی از آتش‌سوزی را به حداقل برسانند.
 نوعی دیگر از فن‌ها که در سیستم آتش‌نشانی مورداستفاده قرار می‌گیرند، فن فشار مثبت را پله است که عمل تزریق هوای تازه را در زمان بروز آتش انجام می‌دهد. فن فشار مثبت راه‌پله نیز به دستگاه اعلام حریق متصل می‌شود و در زمان فرمان این سیستم شروع به کار می‌نماید و از طریق دمش هوای تازه در مسیر را پله‌ها فرصت کافی را برای خروج ساکنین از محل حادثه فراهم می‌آورد.

5-اگزاست فن بیمارستانی یا فن یوتیلیتی چندان تفاوتی در ظاهر با دیگر اگزوز فن‌ها ندارد؛ ولی نکته اصلی در طراحی و ساخت اگزاست فن بیمارستانی میزان مکش بالا و صدای کم فن است. در محیط‌های درمانی نیاز است که اگزاست فن سانتریفیوژ کمترین صدای ممکن را ایجاد نمایید به همین خاطر فن‌های سانتریفیوژ یا از سیال که در بیمارستان‌ها استفاده می‌شود باید با دور کم (700 تا 1000 دور دقیقه) کار کنند تا صدای آنها به کمترین میزان برسد. در ضمن استفاده از پروانه‌های آلومینیمی نیز موجب کاهش صدای تولید این نوع از فن‌ها می‌شود.

انتخاب و محاسبه ظرفیت اگزاست فن:

یکی از سؤالات مهم قبل از خرید دستگاه اگزاست فن حلزونی یا فن دیواری این است که چه نوع دستگاهی با چه ظرفیتی برای کار ما مناسب است. برای پاسخ به این سؤال باید چند نکته اصلی را مدنظر قرارداد و با بررسی چند مورد که در ادامه ذکر خواهد شد می‌توانید اگزاست فن مناسب را برای کار خود انتخاب نمایید.
 اولین مورد برای طراحی و انتخاب اگزاست فن توجه به شکل تخلیه هوا است. هم در کاربری صنعتی و هم خانگی باید توجه داشته باشید که اگزاست فن سانتریفیوژ برای مواقعی مناسب است که شما انتقال هوا را از طریق شبکه کانال‌کشی انجام می‌دهید و فن آکسیال برای دستگاه‌های بدون کانال‌کشی مناسب است. پس انتخاب نوع پروانه اگزوز فن یعنی اکسیال و سانتریفیوژ اولین گام می‌باشد.
 دومین مورد در انتخاب اگزاست فن مناسب، محاسبه ظرفیت دستگاه می‌باشد. برای این کار باید نوع کاربری و حجم فضای تهویه شونده را مدنظر قرار دهیم. باتوجه‌به حجم مکان موردنظر بر حسب مترمکعب و ضرب آن در تعداد دفعات تخلیه هوا می‌توان ظرفیت اگزاست فن را به‌صورت سرانگشتی مشخص نمود. برای محاسبه دقیق‌تر باید مسیر کانال‌کشی‌ها، قطر کانال، تعداد دریچه‌ها و زانوها را در نظر گرفت تا میزان افت فشار اگزاست فن هم مشخص شود.
 سومین مورد در طراحی و انتخاب اگزوز فن نوع برق مصرفی دستگاه است. باید توجه داشته باشید که شما در محل استفاده و نصب دستگاه برق تک‌فاز دارید یا سه‌فاز، همچنین میزان آمپر مصرفی موتور اگزاست فن سانتریفیوژ باید متناسب با برق موجود در مکان انتخاب شود.
 در مرحله پایانی باید توجه داشته باشید که این اگزاست فن در چه محیطی قرار است استفاده شود، به طور مثال در یک منطقه صنعتی برای مکش گردوغبار و ذرات آلاینده فقط قدرت مکش بالا مهم است؛ ولی زمانی که قرار است اگزاست فن در یک بیمارستان یا مرکز آموزشی نصب شود باید در میزان صدای خروجی دستگاه نیز دقت کافی صورت پذیرد. در مورد اگزاست فن بیمارستانی و مشابه می‌توان از اگزوز فن‌های پولی تسمه و دور پایین استفاده نمود تا بتوان صدای اگزاست فن را تا حد ممکن کاهش داد.

پارامترهای مهم در طراحی اگزاست فن کدامند؟

1-میزان حجم هوادهی برحسب فوت مکعب در دقیقه یا به‌اختصار سی اف ام CFM
 2-افت فشار استاتیکی باتوجه‌به ابعاد و مسیر کانال‌کشی (اینچ واتر گیج)Inch/w
 3-نوع هوای خروجی (میزان رطوبت، وزن ذرات معلق، اسیدی و خورندگی و....) 
 4-دمای هوای در جریان و میزان PH هوا
 5-مشخص نمودن محل نصب و شرایط محیطی نصب اگزوز فن
 6-انتخاب الکتروموتور متناسب با شرایط محیطی مانند شرایط قابل‌احتراق و خطرناک (دینام EX)
 7-انتخاب صحیح فن سانتریفیوژ متناسب با شرایط کاری (بکوراد، فوروارد، رادیال، فشارقوی و...)

کاربرد های مختلف اگزاست فن مکنده کدامند؟

استفاده در امر دستگاه‌های تهویه‌مطبوع (انواع هواسازها)
 تخلیه هوای پارکینگ (اگزاست فن پارکینگ و فن آتش‌نشانی)
 تخلیه هوای انبار مواد غذایی، انبار مواد شیمیایی و...
 تخلیه گردوغبار کارخانه سنگ و موزاییک‌سازی و موارد مشابه
 جهت انتقال هوا آلوده و ذرات معلق در کارگاه‌های رنگ خودرو
 تخلیه هوای باشگاه‌های ورزشی، استخر شنا و سالن‌های سرپوشیده
 کاربرد اگزاست فن مکنده در آشپزخانه‌های صنعتی و رستوران‌ها
 تخلیه و تهویه هوای حمام و سرویس بهداشتی 
 کاربرد فن تهویه در صنایع فلزی، قالب‌گیری و ذوب‌آهن
 تخلیه هوای اماکن بهداشتی و درمانی؛ مانند بیمارستان، درمانگاه، آزمایشگاه 
 کاربرد انواع اگزاست فن در نانوایی، قنادی و کارگاه شیرینی‌پزی
 تخلیه هوای اماکن عمومی مانند سالن سینما، پایانه، سالن انتظار فرودگاه و...
 تخلیه هوای اتاق سیگار (smoking room)
 کاربرد اگزاست فن مکنده در موتورخانه، اتاق دیزل‌ژنراتور

مراحل ساخت و تولید اگزاست فن چگونه است؟

برای تولید هر تجهیزی در ابتدا باید طراحی اولیه انجام شود و پس از ساخت الگوی ابتدای اقدام به ساخت دستگاه اصلی نمایید. برای طراحی اگزاست فن مکنده و دمنده از نرم‌افزارهای مختلفی جهت محاسبه ظرفیت اگزوز فن استفاده می‌گردد. مانند (covered، sodeca ، Big Easy Finder) بعد از طراحی مراحل ساخت دستگاه از قبیل برش‌کاری، جوشکاری، خم‌کاری و مونتاژ انجام می‌شود. برای تولید هوزینگ و پروانه اگزاست فن‌های مکنده باتوجه‌به نوع کاربری از انواع ورق‌های فولادی، گالوانیزه گرم و استنلس‌استیل استفاده می‌شود.
 در صورت استفاده از ورق سیاه ST-37 برای ساخت بدنه و پروانه فن، برای محافظت از خوردگی و بالارفتن عمر مفید دستگاه از پوشش رنگ الکترواستاتیک کوره‌ای در تمام قسمت‌ها استفاده می‌شود. تمامی اگزاست فن‌های تولید شرکت آذین تهویه به طور پیش‌فرض دارای شاسی دوبل و لرزه‌گیر هستند که برای کاهش لرزش و صدا مورداستفاده قرار می‌گیرند. همچنین تمامی پروانه‌های سانتریفیوژ بکوارد و فوروارد، قبل از نصب با دستگاه‌های اتومات بالانس می‌شوند و بعد از نصب در قسمت کنترل کیفی مورد تست قرار می‌گیرند. در قسمت دهانه خروجی برای ایمنی بیشتر اگزاست فن، یک توری نصب می‌شود و برای محافظت از الکتروموتور دستگاه پوششی فلزی به‌عنوان حفاظ باران‌گیر موتور تعبیه می‌شود.

دبی هوا یا سی اف ام اگزاست فن چگونه محاسبه می شود؟

بهتر است ابتدا این‌گونه توضیح دهیم که واحد CFM (فوت مکعب در دقیقه) میزان حجم هوای عبوری از اگزاست فن در یک تایم مشخص است. علاوه بر واحد سی اف ام در بین تولیدکننده اگزاست فن و دستگاه‌های تهویه‌مطبوع، برای بیان دبی هوا از واحد مترمکعب در ساعت m3/h و لیتر بر ثانیه lit/s نیز استفاده می‌شود.
 مشخص نمودن دبی هوا برای مکان‌های مختلف بر اساس جداول مشخصی صورت می‌گیرد که در آن تعداد دفعات تخلیه هوا برای آن محیط بر حسب مترمکعب در ساعت مشخص شده است. پس شما می‌توانید باتوجه‌به نوع کاربری تعداد دفعات تخلیه هوا را باتوجه‌به میزان آلایندگی محیط موردنظر مشخص نمایید. در ادامه با تعین حجم مکان موردنظر بر اساس مترمکعب می‌توانید دبی اگزوز فن را محاسبه کنید.
فرمول محاسبه دبی اگزاست فن :
حجم محیط بر اساس متر مکعب * تعداد دفعات تخلیه هوا = دبی اگزاست فن بر اساس متر مکعب در ساعت

البته برای محاسبات دقیق‌تر باید میزان افت فشار را نیز در نظر گرفت ور در صورت لزوم ظرفیت دستگاه را تا 10 درصد افزایش داد. تا مکش اگزاست فن بتواند بر افت فشار ناشی از مسیر کانال‌کشی، دریچه‌ها و انشعابات غلبه کند.

اگزاست فن حلزونی :

این دسته از فن‌های گریزازمرکز به‌خاطر شکل ظاهری خود به نام اگزاست فن سانتریفیوژ حلزونی یا هواکش حلزونی نیز شناخته می‌شوند. در اگزوز فن سانتریفیوژ حلزونی برای مکش و دهش هوا از دو نوع پروانه بکوارد و فوروارد استفاده می‌شود که باتوجه‌به نوع کاربری می‌توان از هر کدام از این پروانه‌های استفاده نمود. البته به طور استاندارد از پروانه‌های بکوارد یا خم به عقب برای مکش هوا استفاده می‌شود و برای دمش یا دمیدن هوا از پروانه فوروارد در هواکش حلزونی استفاده می‌شود.
 اگزاست فن حلزونی در دو تیپ یک‌طرفه و دوطرفه طراحی و تولید می‌شود. برای مکش و تخلیه هوای آلوده از هواکش حلزونی یک‌طرفه استفاده می‌گردد. ورودی هوا در این نوع فن‌های حلزونی از بقل است و خروجی هوای آلوده به‌صورت بالازن یا روبرو زن طراحی می‌شود. هواکش حلزونی یک‌طرفه از سایز پروانه 15 سانت تا 250 سانتی‌متر قابل‌تولید است که به‌صورت کوبل مستقیم یا فولی تسمه ساخته می‌شوند. لازم به ذکر است که جهت ورودی و خروجی هوا در انواع اگزاست فن‌ها باتوجه‌به شرایط قرار گیر و نوع کانال‌کشی‌ها قابل طراحی و تولید است.
 هواکش حلزونی دوطرفه که دارای پروانه دبل فوروارد یا دبل بکوارد می‌باشد برای تزریق هوای تازه در اکثر موارد استفاده می‌گردد. هوای ورودی از دو طرف حلزونی وارد هوزینگ می‌شود و در اثر گردش پروانه با فشار لازم به سمت دهانه خروجی پرتاب می‌شود. از فن حلزونی دوطرفه برای فشار مثبت راه‌پله، دمش هوا در برج‌های خنک‌کننده گالوانیزه و هواسازهای صنعتی استفاده زیادی می‌شود.  

 فن بین کانالی

 یکی دیگر از انواع فن‌های پر استفاده هواکش‌های بین کانالی هستند. همان‌طور که از نام این هواکش مشخص است محل نصب و استفاده آن بین کانال و در مسیر جریان هوا است. فن‌های بین کانالی معمولاً با دو نوع پروانه رادیال و اکسیال طراحی و تولید می‌شوند.

 معمولاً به دو دلیل اصلی از فن بین کانالی استفاده می‌شود: 
 1-محدودیت فضا برای نصب اگزاست فن بزرگ‌تر
 2- کمک به مکش جریان هوای بهتر اگزاست فن اصلی در مکان‌های که کانال‌کشی‌های طولانی دارد.
 از فن بین کانالی در ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری، سالن‌های تئاتر، فست‌فودها و... استفاده می‌شود. فن بین کانالی با پروانه سانتریفیوژ معمولاً به‌صورت تیغه بکوارد هستند که جهت مکش و پرتاب هوا استفاده می‌شوند و سرعت گردش آنها 2400دور است.
 از فن بین کانالی می‌توان در ابتدا، انتها و بین کانال استفاده نمود و جهت نصب محدودیتی از این بابت ندارد. در ضمن از فن‌های بین کانالی با پروانه و بدنه PVC می‌توان در مکان‌های اسیدی و محیط‌های مرطوب استفاده نمود.

 مشخصات فن بین کانالی

 قطر پروانه هواکش بین کانالی از ۱۰ الی ۳۵ سانتیمتر است که با بالانس کامل و کمترین لرزش و صدا طراحی می‌گردد. میزان هوادهی فن‌های بین کانالی در محدوده ۱۵۰ تا ۱۰۰۰ فوت مکعب در دقیقه است. جنس پروانه و بدنه هواکش‌های بین کانالی از دو متریال فلز و پلاستیک فشرده می‌تواند باشد.

 اتصال الکتروموتورهای بکار رفته در فن بین کانالی به‌صورت کوبل مستقیم (Direct Drive) است که از نوع تک‌فاز و سه‌فاز بوده و مطابق با استانداردهای روز دنیا است.
 برندهای فن بین کانالی که در بازار ایران موجود است بسیار متنوع است ولی می‌توان برای خرید مطمئن فن بین کانالی، برندهای همچون فن بین کانالی BVN، زیلابگ، دمنده، بلابرگ را معرفی نمود. قیمت فن بین کانالی از حدود 30 دلار تا 350 دلار متغییر می باشد.